Nederland is doelwit van buitenlandse hackers die op zoek zijn naar staatsgevaarlijke informatie. Of het nu gaat om het leegtrekken van de mailbox van een bekende politicus, het wegsluizen van geheime defensie-informatie, of het installeren van malware om gedurende lange tijd te spioneren. De Militaire Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (MIVD) analyseert dit soort dreigingen, verzamelt inlichtingen en komt in actie bij spionage. Bert (hoofd Cyber) en Bas (hoofd ICT): ‘Alles kan gehackt worden.’
Overal ter wereld jagen op digitale spionnen
Hacken
De MIVD is de geheime dienst van het ministerie van Defensie. Het werk beslaat een breed terrein. Van het voorkomen van aanslagen op Nederlandse militairen tot defensiebedrijven beschermen tegen cyberaanvallen. De dienst is sterk op het buitenland gericht en werkt nauw samen met de Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (AIVD), het ministerie van Buitenlandse Zaken (BZ) en het Nationaal Cyber Security Centrum (NCSC).
Tienduizenden cyberaanvallen
Rusland. China. Noord-Korea. Bert: ‘Hacken is populair onder landen die meer geopolitieke ambitie hebben dan ze waar kunnen maken. Er zijn talloze hackersgroeperingen die werken voor buitenlandse inlichtingendiensten. Ook al ontkennen de desbetreffende landen dat. Hacken is goedkoop, levert uitstekend resultaat op en is – mits goed uitgevoerd – anoniem. Dus waarom zou je het niet proberen?’ Wereldwijd vinden jaarlijks tienduizenden cyberaanvallen plaats. De MIVD probeert het de hackers die Nederlandse belangen in het vizier hebben zo moeilijk mogelijk te maken door hun identiteit te onthullen en de weg vrij te maken naar sancties, zoals het afnemen van een diplomatieke status. Zo werd in april 2018 een Russische hackpoging beëindigd op chemische-wapenwaakhond OPCW, waarbij de daders met namen en foto’s in de kranten stonden.
Ontwrichting van de samenleving
Naast de strijd met hackers is de MIVD ook druk met het verzamelen van militaire inlichtingen. Bijvoorbeeld om ervoor te zorgen dat Nederlandse militairen die op missie zijn hun werk zo goed en zo veilig mogelijk kunnen doen. Ook deze bezigheden vinden voor een groot deel plaats in het digitale domein. Bas: ‘Daarom zijn we altijd op zoek naar initiatiefrijke en leergierige ICT’ers. Mensen die gedreven zijn om ontwrichting van de samenleving te voorkomen en die Nederland en onze militairen veilig willen houden. De werkzaamheden variëren van applicatieontwikkeling en het beheer van onze eigen systemen tot speuren naar afwijkingen in de digitale logging van defensieonderdelen. Ook wordt hard gewerkt aan een transparant ICT-landschap waarin de toezichthouder op de geheime diensten goed zijn werk kan doen.’
Hele wereld over
Binnen de MIVD wisselen ICT’ers en cyberspecialisten vaak van functie. ‘Bert: ‘Je kunt hier je eigen interesses volgen. Als je een tijdje netwerkbeheerder bent geweest, kun je makkelijk overstappen naar security of een onderzoeksteam. Bijscholing is geen probleem. Je gaat de hele wereld over om te leren hoe collega’s aan dezelfde problemen werken als jij en voor opleidingen is een zeer fors budget beschikbaar.’
‘De inhoud van het werk is uniek. Je doet hier dingen die je nergens anders kan doen’
Afluisteren, data opvragen en zelf hacken
‘De inhoud van het werk is uniek. Je doet hier dingen die je nergens anders kan doen. Zo werken we met geavanceerde technologieën. Van cryptografische producten tot tools voor big data analyse’, vertelt Bas. Omdat Defensie wereldwijd opereert, doet de dienst dat ook. Wie dat wil, komt op bijzondere plaatsen in de wereld. Ook heeft de MIVD speciale bevoegdheden. Bert: ‘Denk aan data opvragen bij telecombedrijven of op afstand inbreken op de laptop van een hacker. Daarnaast werken we met bijzondere datasets, waarbij de uitdaging is om de juiste gegevens eruit te filteren en verbanden te leggen tussen verschillende zaken. Dat moet ook visueel zo weergegeven worden dat onze analisten ermee uit de voeten kunnen.’ Wat wel en wat niet mag, staat omschreven in de Wet op de inlichtingen- en veiligheidsdiensten.
Geheime operaties
Bert: ‘Bij de werving kijken we vooral of mensen beschikken over de juiste motivatie en mindset. Je moet passen bij de MIVD. Hier werken talloze experts die nooit opgeven en die samenwerken aan complexe problemen. Mensen die nooit tevreden zijn en morgen altijd een nóg betere prestatie willen neerzetten. Toptalenten. Onze collega’s zijn honkvast. Als je hier eenmaal werkt, wil je niet meer weg.’ Operaties van de MIVD zijn vrijwel altijd geheim. Over de inhoud van je werk praten op een feestje of de school van je kinderen zit er dan ook niet in. ‘We verwachten van MIVD’ers dat ze daar terughoudend in zijn’, licht Bas toe. ‘Dat is noodzakelijk om Nederland veiliger te maken en te voorkomen dat je operaties in gevaar brengt.’
Lees ook het artikel ICT'ers van de MIVD maken jacht op buitenlandse spionnen op NU.nl.