Op 19 december 2025 eindigt de tweede zittingstermijn van het huidige Nederlandse lid van het Europees Comité voor de Preventie van Foltering en Onmenselijke of Vernederende Behandeling of Bestraffing (CPT) van de Raad van Europa (RvE). De Nederlandse Regering staat nu voor de taak om ten minste drie kandidaten te selecteren en voor te dragen aan de Parlementaire Assemblee (PACE) van de RvE. Uit de voordracht van de PACE zal het Comité van Ministers van de RvE het nieuwe lid kiezen. Belangstellenden worden uitgenodigd uiterlijk 31 oktober 2024 te solliciteren.
Het CPT ziet erop toe dat het Europees Verdrag ter Voorkoming van Foltering en Onmenselijke of Vernederende Behandeling of Bestraffing (1989) wordt nageleefd. Het doel is om de bescherming te versterken van mensen die op enigerlei wijze door de overheid van hun vrijheid beroofd tegen foltering en onmenselijke of vernederende behandeling of bestraffing.
Als vuistregel bezoekt het CPT eens in de vier jaar iedere lidstaat van de RvE. Daarnaast kan het CPT ad hoc bezoeken afleggen. Het CPT bezoekt locaties waar personen verblijven die van hun vrijheid zijn beroofd, bijvoorbeeld gevangenissen en psychiatrische inrichtingen, om te zien hoe gedetineerden en/of patiënten worden behandeld. De CPT-delegaties hebben onbelemmerd toegang tot plaatsen van bewaring. Zij kunnen vrijelijk praten met personen die in de gevangenis of psychiatrische inrichting zitten en met anderen die hen van informatie kunnen voorzien. Na elk bezoek stelt het CPT een rapport op met bevindingen en aanbevelingen. Naar aanleiding van dit rapport gaat het CPT in gesprek met de betreffende lidstaat.
Een CPT lid besteedt ongeveer 40 a 55 dagen per jaar aan CPT-gerelateerd werk. Concreet houdt dit in:
- Deelnemen aan ten minste één bezoek per jaar (12 a 15 dagen) aan een andere verdragsstaat. Dit bezoek wordt gevolgd door een delegatievergadering (anderhalve dag) in Parijs.
- Deelnemen aan de drie jaarlijkse plenaire zittingen in Strasbourg (van telkens vijf dagen).
- Het nodige lees- en schrijfwerk ter voorbereiding op een bezoek of een plenaire zitting.
- Tevens bestaat de mogelijkheid om deel te nemen aan een werkgroep (drie dagen) of aan een ad hoc bezoek aan een verdragsstaat (12 dagen).
- Deelnemen aan conferenties of bijdragen aan het opstellen van thematisch commentaar.
De leden van het CPT, waarin elke lidstaat is vertegenwoordigd, zijn onafhankelijke en onpartijdige experts met verschillende achtergronden. Zij zijn bijvoorbeeld juristen, medici en specialisten in politiezaken. De zittingstermijn in het CPT bedraagt vier jaar. Ieder lid kan zich twee keer kandidaat stellen voor herverkiezing.