Blog: Als trainee de grens over om je te ontwikkelen

Jelle Stronks ging voor zijn detachering naar Japan

‘Ik heb gekozen voor het Rijkstraineeprogramma, omdat ik na 3,5 jaar ervaring bij regionale overheden en het bedrijfsleven graag de Rijksoverheid wilde verkennen. Na een jaar in het bedrijfsleven miste ik het leren en ontwikkelen en dit hoopte ik te vinden in het Rijkstraineeprogramma.’

Welke internationale ervaring heb je opgedaan tijdens je traineeship?
‘Ik was 6 maanden gedetacheerd bij het Innovatie-Attaché in Tokio. De meest waardevolle ervaring in Japan was een nanotech-missie, die ik samen organiseerde met 3 afdelingen van de Nederlandse ambassade, het ministerie van Economische Zaken en Klimaat, de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland, Nederlandse bedrijven en kennisinstellingen, StartupDelta en veel Japanse organisaties. Doordat ik rekening moest houden met veel verschillende belangen en grote cultuurverschillen was het van groot belang om alle partijen goed aan elkaar te verbinden. Dit was niet altijd makkelijk, maar de missie was uiteindelijk een groot succes en iedereen was heel tevreden. Dit gaf mij een goed gevoel. Ook in mijn huidige werk kan ik nog gebruik maken van de relaties die ik met dit project heb opgebouwd.'

Wat neem je van deze internationale ervaring mee in je werk als bijna ex-trainee?
'Japan is een zeer modern en welvarend land, maar verschilt enorm qua (werk)cultuur met de westerse landen. Voor mij was dat heel leerzaam. Er wordt aan hele andere zaken waarde gehecht in het samenwerken en het zakelijke contact dan in Nederland. Dit is in Japan aan veel “concretere” regels gebonden, maar zorgt er daardoor wel voor dat als je daaraan voldoet, de relatie veel stabieler is dan hier in Nederland. Ik neem uit deze ervaring mee dat de waarde van het opbouwen van goede werkrelaties heel belangrijk is en dat het meteen ter zake komen, zoals we hier in Nederland gewend zijn, niet altijd de beste manier is.'

Wat heb je geleerd van de mensen die je tijdens deze detachering hebt ontmoet?
'Ik heb geleerd dat het westerse individualisme niet altijd het grootste goed is. Je kan heel veel leren van het functioneren in een groep en ook jezelf optrekken aan deze mensen, zonder dat dit altijd gepaard hoeft te gaan met een concurrentiegevoel. Een goed voorbeeld hiervan is misschien wel het Rijkstraineeprogramma zelf. Eén van de grootste voordelen is het feit dat je samen met de andere trainees het programma doorloopt en je ook veel leert van elkaar en de dilemma’s waar anderen voor staan.'

Liesbeth Hak bezocht Estland tijdens een studiereis

'Ik noem mezelf altijd liefkozend een ‘sociale ICT-er.’ Ik heb een achtergrond in informatie- en communicatiewetenschappen en in bedrijfskunde. Nu werk ik als Rijks-I-trainee. De ‘harde kant’ van ICT (het bouwen, het uitdenken en het inregelen van systemen) is één ding, maar vaak gaat het in de praktijk om gedrag, gewenning en, helaas, bijkomende weerstand. Daarmee omgaan, dát vind ik een uitdaging.'

Waarom gingen jullie met de Rijks-I-trainees op studiereis naar Estland?
'We zijn met een groep van ongeveer 18 trainees naar Estland gegaan. Het is een land dat ver ontwikkeld is op digitaal vlak en door deze studiereis konden we veel kennis opdoen van deze ontwikkelingen. We bezochten onder andere de NATO, start-up incubators (Technopol), Milrem Robotics, het ministerie van Economische Zaken, Information Systems Authority, Actors, en Netgroup.  En natuurlijk ook het vlagschip van Estland: de digitale showroom. Los van deze studie- en werkbezoeken hebben we uiteraard op een vrije middag ook rondgekeken in musea, het stadscentrum van Talinn en met veel plezier de reis in de karaokebar afgesloten.'

Welke ontwikkelingen heb je daar gezien die jij meeneemt in je huidige werkzaamheden?
'Als digital society is Estland enorm open en transparant. Daar kunnen wij veel van opsteken. De adviseur van de Estse premier zei tegen ons: “If your house is on fire: don't try to hide it, but show it to people so they can help you put it out". Wij doen in de praktijk vaak het tegenovergestelde. Zo denken we heel goed na over alles en weten we ook vaak weer een hoop beren op de weg te benoemen (of: creëren). Dat is vaak goed, begrijp me niet verkeerd. Maar, het kan je soms ook beperken in innovatieve slagkracht.

Estland is wat toegeeflijker en is liefhebber van een hands-on aanpak. Deze manier van doen ben ik persoonlijk gewend, maar vind ik in onze overheid soms lastig te handhaven vanwege de vele spelers en hun belangen. Het Estland-bezoek is daarom voor mij een steuntje in de rug, voor mijn manier van werken. Een ‘zie je nou wel’ momentje. Daarnaast vind ik de dingen die Estland doet echt heel inspirerend. Ze ontwikkelen én delen hun kennis graag internationaal. Neem bijvoorbeeld de Tallinn Manual: een samenwerkingsverband om cyber-wetgeving wereldwijd te verbeteren. 

Hoe zie jij de toekomst van digitalisering in relatie tot de buitenlandse en Europese ontwikkelingen op tech gebied?
Digitalisering is een mondiale ontwikkeling. Wat je ziet is dat technologische progressie door middel van digitalisering een internationaal platform krijgt. Versnelling, verbetering, etc. Veel overheden vinden dit spannend. Nederland doet het goed, we staan dit jaar voor het eerst in de Europese top 3 van digitale toppresteerders, aldus de DESI index 2019. Om op deze positie te blijven en/of te verbeteren moeten we mijns inziens blijven investeren in onze digitale economie, bijvoorbeeld door het uitrollen van 5G of het stimuleren van tech start-ups. Een belangrijk punt dat ik tot slot graag noem is de schaduwzijde(s) van het ‘harde technologische’ toekomstperspectief van hierboven: ik hoop dat we tech en digitalisering niet gaan zien als vervanger van persoonlijk contact. Interactie, verbinding, creativiteit. Daar zullen we in de toekomst júist meer van nodig hebben, gegeven de enorme technologische ontwikkelingen en robots die zomaar een hoop werk van ons gaan overnemen. Laten we dus vooral blijven investeren in elkaar.

Kevin Jurak werkte bij de NAVO in Brussel

‘Van alle lichtingen van het Financial Traineeship zijn wij de eersten die naar het buitenland mogen. Gelukkig wordt de definitie van een financiële functie uitgebreid, maar voorheen was hier een ‘strengere’ definitie van. Het zo breed mogelijk houden van de financiële functie is van belang om dit traineeship aantrekkelijk te laten blijven voor mensen die niet alleen een hardcore financial controller willen worden.’

Welke internationale ervaring heb je opgedaan tijdens je traineeship?
'Voor mijn 3e werkplek heb ik gekozen voor de afdeling Financiën en Defensie Ondersteuning (AFDO) bij de geïntegreerde Permanente Vertegenwoordiging van het Koninkrijk der Nederlanden bij de NAVO te Brussel. Hier werkte ik samen met zowel de militaire kant als de diplomatieke kant – een zeer interessante combi. Bij de AFDO was ik voornamelijk bezig met financiële-, governance-, en materiaalsamenwerkingsvraagstukken.'

Wat neem je van deze internationale ervaring mee in je werk als (ex-)trainee?
Koffie, koffie en nogmaals koffie. Het is een beetje een overheidsterm voor overleggen of met een collega sparren, maar ik heb hier echt de waarde gezien van ‘de koffie’ en het polderen. Waar veel representanten van landen de einzelgänger spelen, krijgen wij als Nederland veel meer gedaan door mensen vaak en ook informeel te betrekken bij problemen. Hiermee bouw je een goede relatie met de diplomaten van de andere landen en kan je veel makkelijker en sneller compromissen sluiten. Dit vooruitdenken en uitspreken van mogelijke problemen leidt tot zulke goede resultaten dat ik deze methodiek zo veel mogelijk in mijn toekomstige werkzaamheden zal toepassen.'

Wat heb je geleerd van de mensen die je in deze periode hebt ontmoet?
'Het gaat niet alleen over de materie, maar ook over de vorm. Landen die dingen uit eigen belang heel mooi framen krijgen toch eerder hun zin. Sommige mensen snappen ‘het’  en spelen ‘het spel’ erg goed. Dit is best indrukwekkend, want dan zie je maar weer hoe discussies op meerdere niveaus uitgespeeld worden. Dit verbale en mentale schaken heeft mij geleerd hoe ik zaken anders kan presenteren. Verder leer je door ‘het spel’ echt onderhandelen en dealtjes smeden.'

Wat is je meest waardevolle moment en/of project geweest tijdens jouw internationale ervaring en waarom?
'De crisisbesluitvormingsoefening van 2019 was toch echt wel het kopstuk. Een week lang werd aan de hand van een scenario, waarin sprake was van een zich ontwikkelende crisis met impact op NAVO-landen, de procedures en de besluitvorming op NAVO en in hoofdsteden geoefend. Ik kreeg een volwaardige rol in deze simulatie en zodoende was ik echt een onderdeel van het team. Hierom kon en moest ik meedenken over de ontwikkelende problemen en situaties maar ook bijdragen aan de oplossingen en strategie die wij als NL het best kunnen hanteren.'

Wouter Fiévez werkt als rijkstrainee bij de Nederlandse ambassade in Washington D.C.

'Tijdens mijn studie heb ik stage gelopen bij het ministerie van Economische Zaken en Klimaat. Dat was voor mij de bevestiging dat ik het geweldig vind om bij de Rijksoverheid te werken. Dit zit hem er voor mij met name in dat je als ambtenaar dan werkt aan een beter Nederland. Ik weet dat mijn rol daarin heel klein is, maar uiteindelijk maken alle kleine beetjes een groot geheel. Dat geeft mij een goed gevoel en dat is voor mij de reden geweest om bij de Rijksoverheid te werken. Daarbij zijn de (secundaire) arbeidsvoorwaarden goed, wat voor mij ook een belangrijke overweging is.'

Wat zie jij nu als belangrijkste uitdagingen in dit traineeprogramma?
'Tijdens het traineeprogramma kom je verschillende uitdagingen tegen. Deze komen voort uit je detacheringsplek, maar ook uit de ontwikkelpunten die je voor jezelf opstelt. Onderdeel van het traineeprogramma is namelijk ook de persoonlijke ontwikkeling van de trainee zelf. Zo wordt eigenlijk bij elke nieuwe detacheringsplek gekeken naar de punten die je in die periode verder zou willen ontwikkelen of waar je verwacht tegenaan te lopen. Op basis hiervan worden dan ook afspraken met je begeleider gemaakt om te zorgen dat je ondersteund wordt bij deze punten.
De uitdagingen die tijdens je traineeprogramma ervaart kunnen dus sterk verschillen per periode. Een voorbeeld: op dit moment ben ik werkzaam in de Verenigde Staten. Dat was voor mij een grote stap buiten mijn comfortzone. Ik was voor het eerst, alleen, werkzaam in een voor mij tot dan nog toe onbekend land en ik was ver weg van familie en vrienden. Dat was iets waar ik aan moest wennen.'

Welke internationale ervaring heb je opgedaan tijdens je traineeship?
'Sinds maart 2019 ben ik als rijkstrainee werkzaam bij het Innovatie Attaché bij de Nederlandse Ambassade in Washington D.C. In een periode van zes maanden verdiep ik mij in de ontwikkelingen die hier spelen op het gebied van de regulering van grote tech-bedrijven, zoals Google en Facebook. Hierbij heb je contact met verschillende stakeholders (zoals congresleden, denktanks en tech-bedrijven) en krijg je een goed overzicht van de verschillende belangen en visies die op dit gebied spelen. Daarnaast help ik ook met het voorbereiden van verschillende missies naar de VS op het gebied van innovatie. Zo heb ik geholpen met de voorbereiding van de missie van minister Kaag naar San Francisco in maart en de missie van de special envoy van StartupDelta van Constantijn van Oranje naar Toronto, Canada.'

Wat neem je van deze internationale ervaring mee in je werk als trainee?
'De belangrijkste les die ik hier geleerd heb is om een goede balans te houden tussen werk en privé. Op een ambassade is er namelijk altijd werk genoeg en het kan dus ook erg druk zijn. Op een gegeven moment zat ik vaak tot laat op het kantoor en had ik daarna geen energie meer om nog wat te doen. Het weekend gebruikte ik dan vooral om bij te komen. Dit is natuurlijk zonde, omdat je juist hier in de VS de mogelijkheid krijgt om van alles te ontdekken. Zo heb ik in mei nog een gedeelte van de westkust afgereisd. Dat was een geweldige ervaring en je leert daarmee ook zoveel meer over de Verenigde Staten.' 

Op de hoogte blijven over traineeships bij de Rijksoverheid?

Zoveel traineeships, zoveel plekken binnen en buiten Nederland waar je aan de slag kunt, zoveel mogelijkheden om jouw toekomst in te gaan vullen. Voor elke studie is er een passend traineeship bij de Rijksoverheid.