Maatschappelijke kosten laten meetellen bij inkoop

Inkopen met impact Jaarlijks koopt het Rijk heel veel goederen en diensten in. Met de rijksbrede inkoopstrategie wil de Rijksoverheid gevolgen van klimaatverandering aanpakken, de ontwikkeling van de circulaire duurzame economie versnellen en baankansen creëren voor mensen die minder makkelijk op de arbeidsmarkt komen.

‘De inkoopstrategie is vooral een boodschap aan de opdrachtgevers. Aan ons de uitdaging om die boodschap uit te dragen’

Richard Lennartz

Hoe doe je dat? 'Dat kan door een stukje verleiding; door aan te geven wat allemaal kan. Bijvoorbeeld bij beleidsonderzoeken. Dan wil je de beste mensen inhuren, niet tweede of derde keus. Maar een opdrachtgever staat er misschien wel voor open dat zo'n bureau iemand meeneemt en hem of haar een opleiding geeft als onderdeel van de opdracht. Dan realiseer je social return - ofwel meer werkgelegenheid voor mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt - zonder dat het ten koste gaat van de kwaliteit van het onderzoek.'

Op welke manier beïnvloedt de inkoopstrategie inkoop bij de Rijksoverheid? 'Wij inkopers, kunnen wel hele mooie contracten afsluiten met afspraken om bijvoorbeeld social return te realiseren, maar het zijn de contracten van de opdrachtgevers. Zij moeten ermee werken. Eigenlijk is de inkoopstrategie dus vooral een boodschap aan de opdrachtgevers. Aan ons de uitdaging om die boodschap uit te dragen.'

Doen jullie dat zelf ook? 'Dat hebben wij bij inkoop inderdaad ook gedaan. Wij willen de beste inkopers, niet tweede of derde keus. Met het bureau waarmee we het contract hebben afgesloten, hebben we de afspraak gemaakt dat zij iemand in dienst nemen en voor de opleiding zorgen. Wij doen dan de dagelijkse begeleiding. En dat is goed gegaan. Wij hebben er ook echt baat bij gehad, want ze hebben nuttig werk gedaan. Nu hebben ze allebei een vaste baan gevonden.'

Hoe reageren bedrijven op deze strategie? 'Ik heb geen enkel negatief geluid gehoord. Wat niet wil zeggen dat er niet zijn, maar ik hoor vooral positieve geluiden: ‘wat goed dat jullie dit doen.’ Maar ook veel opluchting: ‘Ik was altijd al bezig. Dat kostte me altijd geld en dat heb ik ook meegenomen in de offerte. Maar ik wist vrij zeker dat mijn concullega, dat niet had gedaan.’

Kun je een voorbeeld noemen waarin de strategie is terug te zien? 'Ja, voor elke smartphone die we inkopen gaan we er 1 in Afrika upgraden. Die liggen daar op een grote afvalhoop en wij zorgen dat er een smartphone van die berg afgaat en alle waardevolle metalen worden gescheiden. En die worden dan op een verantwoorde manier verwerkt. Dan heb je natuurlijk de criticasters die zeggen: ‘We moeten onze eigen smartphones zo verwerken in plaats van ze te vershredderen of hergebruiken.’ Maar ja, het beleid van de Rijksoverheid is nou eenmaal dat we ICT-middelen niet hergebruiken in verband met mogelijk vertrouwelijke informatie die er op staat.'

Bron: deel van het interview dat gepubliceerd is op het Rijksportaal van de Rijksoverheid