Met onze ICT autonoom rijden mogelijk maken

Slimme technologieën

Stel je voor: je opent een app, drukt op een knop en 5 minuten later rijdt er een elektrische auto bij je voor. Je stapt in, zegt waar je heen wilt en sluit je ogen terwijl de auto geruisloos in beweging komt. Even later stap je uitgerust uit bij je werk. Klinkt ideaal? ‘Volledig zelfrijdend is nog een brug te ver, maar we gaan er wel naartoe’, aldus Rijkswaterstaat. Rijkswaterstaat speelt een grote rol bij de ontwikkeling van slimme technologieën om Nederland veiliger, bereikbaarder en milieuvriendelijker te maken. Denk aan innovaties als wifi-p en de invoering van internationale communicatieprotocollen.

Wifi-p in alle auto's

De technologische ontwikkelingen op het gebied van smart mobility gaan razendsnel. Ido Vlaminckx werkt als infrastructuurarchitect verkeersmanagement bij Rijkswaterstaat. Hij zorgt er onder meer voor dat nieuwe diensten ontwikkeld worden en in exploitatie komen. Ido: 'Nu zijn dat met name ontwikkelingen op het gebied van C-ITS: cooperative intelligent transport systems. C-ITS is een internationaal verzamelbegrip voor de toepassing van informatie- en communicatietechnologieën in het verkeer. Doel is om het verkeer veiliger, efficiënter, betrouwbaarder en milieuvriendelijker te maken.' Wifi-p is zo'n C-ITS-toepassing. 'Langs de weg staan kastjes die een speciaal wifi-signaal uitzenden waardoor auto's met elkaar in verbinding staan, maar ook met de wegkant. Remt de ene auto, dan 'ziet' de andere dat.'

80 kilometer om te testen

De industrie heeft wifi-p inmiddels omarmd. Volgens autofabrikanten zijn in 2019 alle auto's uitgerust met wifi-p. Alle bestuurders kunnen dan via hun dashboard snelheidsadvies krijgen waardoor de doorstroom verbetert en spookfiles verminderen. Ook krijgen ze een waarschuwing als er een file nadert. Dit verbetert de verkeersveiligheid. Gebruik van wifi-p wordt uitgebreid getest in Brabant over een afstand van 80 kilometer aan snelwegen, provinciale wegen en gemeentelijke wegen. Met zulke testtrajecten biedt Rijkswaterstaat het bedrijfsleven een omgeving om diensten te ontwikkelen en te testen. Eerder is wifi-p al getest op een stuk van de A58 tussen Tilburg en Eindhoven, waar veel spookfiles waren. Testrijders zijn heel tevreden en kunnen niet meer zonder de app. Wifi-p is de snelste manier om met bestuurders te communiceren, dit gaat sneller dan matrixborden.

Signaal bij slingeren op weg

Meer veiligheid op de weg is een belangrijk doel van veel C-ITS-innovaties. Volgens Rijkswaterstaat gebeuren er veel ongelukken op de weg waarbij het vermoeden is dat de smartphone een rol speelt. Daarom ontwikkelt de industrie technieken om chauffeurs te ondersteunen. Deze systemen waarschuwen als je, ongewild, jouw rijbaan dreigt te verlaten. In heel Europa vinden dit soort systemen gretig aftrek, maar Nederland loopt hierin achter, terwijl Nederland het drukste wegennet heeft.

Trucks in colonnes naar Rotterdam

Een andere technologische, 'smart' ontwikkeling is truck platooning: vrachtwagens die als treintjes achter elkaar rijden. Op de eerste European Truck Platooning Challenge begin 2016 reden vrachtwagens vanuit alle hoeken van Europa in colonnes naar Rotterdam. Vanuit de lucht werd gekeken hoe het andere verkeer reageerde op de platoons. Truck platooning is schoner, efficiënter en veiliger. Voor internationaal platoonen moeten de regels op de weg nog wel beter worden afgestemd. Zo heeft elk land zijn eigen regelgeving voor verplichte volgafstand. Ook maakte de challenge duidelijk dat verschillende merken vrachtwagens nog niet altijd gekoppeld kunnen worden, vanwege een ander wifi-systeem. Standaardisatie is daarom 1 van de doelen.

Waarschuwen voor tekstkar

In veel projecten werkt Rijkswaterstaat internationaal samen. Bijvoorbeeld op de corridor tussen Rotterdam en Wenen. Deze corridor loopt door 3 landen: Nederland, Duitsland en Oostenrijk. Onder meer met een slimmere en veiligere waarschuwingsdienst voor wegwerkzaamheden wordt deze corridor veiliger gemaakt. In Duitsland gebeuren veel aanrijdingen met tekstkarren. Met 3 landen ontwikkelt Rijkswaterstaat nu communicatie tussen tekstkarren en auto's, zodat de automobilist een waarschuwing krijgt op zijn dashboard of smartphone als er een tekstkar aankomt. Een complexe klus, want dit signaal moet precies in de auto terechtkomen die op de tekstkar afrijdt.

‘C-ITS maakt het verschil tussen wel of geen files’

Ido Vlaminckx

Weten of het regent via sensor

Big data worden steeds belangrijker, ook in het verkeer. Ido: 'Als er straks miljoenen slimme auto’s over de Nederlandse wegen rijden, wordt Rijkswaterstaat overspoeld met informatie. Auto’s zijn dan rijdende sensoren die een schat aan gegevens verzamelen. Over de drukte op de weg, het weer en de staat van het wegdek.' Om al die data te analyseren zijn intelligente modellen nodig, die Rijkswaterstaat samen met het bedrijfsleven en kennisinstellingen bedenkt. Ido: 'Een auto bevat zo'n 2.500 sensoren waar we iets mee kunnen. Stel dat wij via de wegkant opvangen dat een auto op de A2 zijn ruitenwissers aan heeft. Wij weten dan in een heel vroeg stadium of we maatregelen moeten nemen of niet. Bijvoorbeeld door automobilisten te waarschuwen via matrixborden, of nog liever, via hun dashboard. Want matrixborden zullen we in de toekomst steeds minder tegenkomen.'

Architectuur nodig voor innovaties

Volgens Rijkswaterstaat zijn er voor ICT'ers bergen werk te verzetten in de wereld van smart mobility. Zo moet er een internationaal samenhangende architectuur ontwikkeld worden waarbinnen de markt en de overheid nieuwe diensten kunnen realiseren. Dat is een enorme uitdaging. Waar er publieke maar ook marktbelangen zijn. Beide moeten geborgd zijn. Rijkswaterstaat is slechts 1 van de partijen in het veld van smart mobility, benadrukt ook Ido. 'Wij bepalen niet alleen wat er gebeurt. We zijn afhankelijk van wat de markt ontwikkelt, tegelijkertijd wil de markt graag van ons horen waar behoefte aan is. Die wisselwerking tussen overheid, industrie en onderzoek vind ik ontzettend leuk. We kunnen niet zonder elkaar. Het is een spannende tijd, en dit zijn voor ICT’ers echt ontwikkelingen waar je aan bij wilt dragen.’