Iedereen in Nederland moet belasting betalen. Dit geld vormt de belangrijkste bron van inkomsten voor de Nederlandse regering. Nieuwe belastingmaatregelen worden voor een deel opgenomen in het Belastingplan. Op Prinsjesdag biedt de Koning het plan aan de Tweede Kamer aan. De staatssecretaris van Financiën licht deze plannen vervolgens toe in de Tweede en Eerste Kamer. Hoe komen alle maatregelen bij elkaar?
Van kick-off tot Staatsblad: het Belastingplan in 1 jaar
Januari: voorbereidingen
De kick-off voor het Belastingplan is elk jaar in januari. Yvonne Loijen, Dennis van Brakel en Thomas Smit zetten als coördinatoren van het Belastingplan bij het ministerie van Financiën de voorbereidingen in gang. Yvonne: ‘We vragen bij onze wetgevingsjuristen voorstellen voor maatregelen op. We beginnen met de voorstellen waarvan duidelijk is dat we ze uit moeten werken. Denk aan voorstellen uit het Regeerakkoord, wetgeving naar aanleiding van een uitspraak van de Hoge Raad of een verplichting vanuit de Europese Unie.’
Voorjaar: beslisnotities
De medewerkers van het ministerie van Financiën werken de voorstellen vervolgens uit. Dennis: ‘De staatssecretaris moet beslissen of hij ermee akkoord gaat. Daarvoor gebruiken we beslisnotities. We leggen bij voorkeur in maximaal 1 A4 een beslispunt aan hem voor met een toelichting waarom we adviseren akkoord te gaan.’ De periode van beslisnotities voorleggen kan duren tot aan het zomerreces. Yvonne: ‘Er kunnen altijd nieuwe overwegingen bijkomen. Maar we zijn gebonden aan een wetgevingstraject met harde deadlines. In augustus moet de wetgeving echt klaar zijn.’
Voorjaar: uitvoeringstoets
Parallel hieraan loopt de uitvoeringstoetsing. Thomas: ‘Met de uitvoeringstoets onderzoekt de Belastingdienst of de wetgeving uitvoerbaar is in de praktijk. Zo worden bijvoorbeeld de gevolgen voor burgers en bedrijven getoetst. En wat betekent de wetgeving vanuit handhavingsperspectief? Is de wetgeving fraudebestendig? De Belastingdienst wordt vroeg in het voorjaar betrokken, zodat er nog ruimte is om een maatregel eventueel aan te passen. Niet alleen moet elke maatregel op zich uitvoerbaar zijn, ook de optelsom van die maatregelen moet passen binnen de capaciteit.’
Augustus: spoedadvies
Voor het zomerreces is het Belastingplan voor 90% definitief. Dennis: ‘In augustus wordt tijdens de augustusbesluitvorming de koopkracht van volgend jaar besproken. Op onderdelen kunnen dan nog aanpassingen plaatsvinden.’ Eind augustus wordt het pakket Belastingplan in de ministerraad besproken. Daarna gaat het voor spoedadvies naar de Raad van State. Yvonne: ‘De 2e week van september krijgen wij hun advies terug. Dan hebben de wetgevingsjuristen 3 dagen de tijd om een reactie te schrijven. Voor ons een heel hectische fase, waarin we nachten doorwerken om dit te coördineren.’
September: Prinsjesdag
Op Prinsjesdag wordt het Belastingplan aangeboden aan de Tweede Kamer. Thomas: ‘Dan staan de minister en staatssecretaris in de spotlights. Wij komen dan even op adem en vieren deze mijlpaal.’ Vervolgens breekt volgens het team de drukste periode aan. Thomas: ‘Vanaf Prinsjesdag werken we toe naar de stemmingen in de Tweede Kamer. Het Belastingplan moet namelijk nog door beide Kamers aangenomen worden. En Kamerleden mogen vanaf nu amenderen: wetswijzigingen voorstellen.’
Oktober: 1.200 vragen
‘Begin oktober is een volgend ijkmoment’, zegt Dennis. ‘Dan komen er ruim 1.200 vragen binnen van de politieke partijen, die wij uitzetten. De wetgevingsjuristen en (inter)departementale collega’s hebben 1 week de tijd om deze te beantwoorden. Ook die reacties coördineren wij weer.’ Er zijn daarna verschillende schriftelijke en mondelinge rondes (wetgevingsoverleggen), waarbij het team de staatssecretaris ondersteunt.
November: vragenvuur
In november vindt de plenaire behandeling plaats, ‘de politieke woordenwisseling’, aldus Thomas. ‘Dan worden allerlei kritische vragen afgevuurd op de staatssecretaris. Wij zitten in de ambtenarenkamer of op de tribune. Als alle ambtelijke antwoorden binnen zijn, monteren wij het geheel tot een set. Vlak voor het debat geven wij de staatssecretaris zijn ‘spreekset’: vraag- en antwoordvellen zodat hij zijn verhaallijn heeft.’ Dat debat kost bloed, zweet en tranen, aldus Yvonne. ‘We gaan door tot het af is. Vorig jaar drukten we 10 minuten voor de start van het debat op de printknop.’
December: afkondiging Staatsblad
Uiteindelijk wordt half november gestemd in de Tweede Kamer. Daarna is er een kort moment van ontspanning. Dennis: ‘Tijdens de Belastingplanborrel vieren we dat we richting de afrondende fase gaan. De staatssecretaris spreekt iedereen even toe.’ Dan volgt nog hetzelfde traject – vragen stellen, antwoorden formuleren – voor de Eerste Kamer. Thomas: ‘Eind december is het Belastingplan officieel door de Tweede en Eerste Kamer behandeld en hopelijk ook aangenomen. Na afkondiging in het Staatsblad treedt de wetgeving een paar dagen later, op 1 januari, in werking.’
Deadlines en Dextro’s
Een hectisch jaar? Yvonne, Dennis en Thomas zouden niet anders willen. Yvonne: ‘Wij maken de politieke besluitvorming van dichtbij mee en brengen alle spelers, van wetgevingsjuristen tot privacy-experts, bij elkaar. En we mogen de pen voeren bij het snelste wetgevingstraject dat er is.’ Het Belastingplanteam sprint van deadline naar deadline, zegt Dennis, maar dat vindt hij juist zo leuk. ‘We werken intensief samen met de staatssecretaris en denken mee in de wetgeving. Tegelijkertijd regelen we ook zaaltjes, catering en wat lekkers voor de bewindspersoon om de debatten vol te houden.’