Voor hbo-talent is een afstudeerstage een mooie kennismaking met de Rijksoverheid. En voor sommigen zelfs een opstap naar een baan. Om de instroom van hbo’ers in het inkoopvak te vergroten, is de Rijksoverheid in september 2020 een samenwerking aangegaan met 6 hogescholen. Student Kjeld de Bruin loopt een half jaar mee bij de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO). Hij en teammanager Jan van Putten vertellen over de win-win van een stage bij het Rijk.
Als inkoopstagiair werken aan duurzame catering
Kjeld de Bruin
Afstudeerstagiair Inkoopuitvoeringscentrum - Rijksdienst voor Ondernemend Nederland
Afstudeeropdracht
‘Ik wilde een afstudeeropdracht met een duidelijk duurzaam karakter.’ zegt Kjeld, student aan de hbo-opleiding logistics management in Rotterdam. In het laatste jaar van zijn opleiding volgde hij de minor inkoop. Dat bracht hem ertoe ook een afstudeerstage te zoeken in het inkoopvak. Via zijn begeleider kwam hij uit bij het inkoopuitvoeringscentrum (IUC) van RVO. Dit IUC koopt in voor de ministeries van Economische Zaken en Klimaat en Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit, maar heeft ook rijksbrede categorieën onder zijn hoede, zoals catering.
Lokale producten
Kjeld: ‘Met Jan van Putten heb ik eerst goed gepraat over wat ik zocht in een opdracht. Hij vertelde over het project ‘korte ketens in de catering’. Het kabinet stimuleert duurzame landbouw en wil ook in de cateringlocaties van de Rijksoverheid lokaal geproduceerd voedsel zien. Inkoop kan volop bijdragen aan die ambitie, door partijen te contracteren die in deze beweging mee willen. Met kortere ketens en lokale producten dragen we bij aan een betere positie voor boeren, tuinders en vissers in ons land. Bovendien zijn er minder transportbewegingen.’
‘Ik wilde een afstudeeropdracht met een duidelijk duurzaam karakter’
Kjeld de Bruin
Dure snijbonen
Jan: ‘Laatst zag ik in de supermarkt asperges liggen uit Peru, voor 2,50 euro per pond. Er is heel wat kerosine voor nodig om die asperges naar Nederland te transporteren. Dat is niet goed voor het milieu én niet goed voor de Nederlandse boer. Kjeld kijkt naar de impact van kortere ketens: hoe maken we optimaal gebruik van lokaal geproduceerd groenten en fruit? Hij bekijkt wat snijbonen uit Nederland nu zoveel duurder maakt dan snijbonen uit een land ver weg. Vaak ligt dat aan al die tussenstappen: het plukken, het veilen, de marketing. Dit onderzoek is een stap richting kortere ketens en daarmee meer winst voor boer en milieu.’
Waarde toevoegen
Concreet werkt Kjeld aan de eisen die de Rijksoverheid bij een nieuwe aanbesteding aan cateraars kan stellen. Ook formuleert hij gunningscriteria, waarmee inschrijvers zich kwalitatief van elkaar kunnen onderscheiden. Kjeld: ‘We willen naar een keten met alleen de noodzakelijke schakels die ook echt waarde toevoegen. En we willen dat binnen die keten de waarde eerlijk wordt verdeeld. Nu wordt de boer nog te vaak te kort gedaan. Ze maken hoge kosten maar voelen zich onvoldoende beloond.’
Nederlandse partijen
Zijn afstudeeropdracht is best complex, maar daardoor harstikke leerzaam. Kjeld: ‘Zo liep ik aan tegen de definitie van ‘lokaal’. Is dat landelijk of bijvoorbeeld Benelux? Bij een Europese aanbesteding mag iedereen in Europa inschrijven. Maar we willen er juist naartoe dat we straks lokale producten op ons bord hebben. Niet uit Peru, maar ook niet uit verder weg gelegen Europese landen. En dus moeten we in de eisen heel duidelijk beredeneren waarom we in deze aanbesteding meer Nederlandse producten willen zien. Juristen bekijken nu of wat ik heb opgesteld ook juridisch klopt. Want uiteindelijk heb je ook te maken met de aanbestedingswet.’
‘De hbo-minor inkoop is een kansrijke 'vijver' voor ons om jong talent te enthousiasmeren voor werken bij de Rijksoverheid’
InnovatieWerkplaats publieke inkopen
De Rijksoverheid is dé plek voor hbo-studenten die publieke inkoopervaring willen opdoen en maatschappelijk betrokken zijn, zegt Jan. ‘Om het Rijk nog meer onder de aandacht te brengen, is dit najaar een samenwerkingsovereenkomst getekend met 6 hogescholen. Op de langere termijn hebben we de ambitie om een gedeeld lectoraat publieke inkoop te realiseren en te komen tot een afstudeerrichting publiek inkopen. Een eerste stap is de Kennishub Publieke Inkoop, een platform waar we samen doorontwikkelen.’
Hoge ambities
Jan: ‘In het bedrijfsleven ben je vooral bezig met de vraag: hoe kan mijn inkoop goedkoper? Bij de Rijksoverheid willen we de wereld beter achterlaten. We hebben hoge ambities, onder meer op het gebied van duurzaamheid, en daar is inkoop een heel belangrijke schakel in. Leuk is dat veel afstudeeronderzoeken ook echt uitgevoerd worden. De scriptie van Kjeld bijvoorbeeld verdwijnt niet in een la maar vormt een basis van nieuw inkoopbeleid op het gebied van catering.’
‘Loop je rond met een briljant idee om ons inkoop te verbeteren? Meld je, er is altijd wel een stageplek!’
Buiten gebaande wegen
En andersom, hoe benut de Rijksoverheid de inbreng van jonge studenten? Jan: ‘De hbo-minor inkoop is een kansrijke ‘vijver’ voor ons om jong talent te enthousiasmeren voor werken bij het Rijk. Wij willen innoveren en daarvoor moet je buiten de gebaande wegen denken. Kjeld heeft een andere aanpak dan meer ervaren inkopers. Hij doet op een andere manier marktonderzoek, maakt meer gebruik van social media en zet zijn netwerk anders in. Daar leren wij weer van.’
Afrondingsfase
De komende weken worden razend druk voor Kjeld want half januari levert hij zijn scriptie in. Kjeld: ‘Dan kijk ik weer verder. Ik vind inkoop een boeiend vakgebied, omdat je met de hele keten te maken hebt en samen heel veel impact kan maken. Bij de Rijksoverheid is die impact extra groot. Je koopt geen computers of catering in voor 1 bedrijf, maar voor allerlei rijksonderdelen en dus eigenlijk voor heel Nederland.’
Briljant idee
Kjeld zou iedere student met interesse voor inkoop een afstudeerplek bij het Rijk aanraden. ‘Maar onderschat de moeilijkheidsgraad niet. Soms dacht ik: ik ben er bijna, en dan kwam ik weer iets nieuws op het spoor. Mijn tip voor afstudeerders: begin op tijd en maak een goede planning.’ Volgens Jan biedt de Rijksoverheid de meest interessante, innovatieve opdrachten. En er is ruimte voor eigen inbreng. ‘Loop je rond met een briljant idee om ons inkoopbeleid te verbeteren? Meld je, er is altijd wel een plek!’